WstĂŞp
Oficjalna mitologia to zespó³ rodzimych, wczesnych w¹tków mitologicznych, wyselekcjonowanych, wyg³adzonych i ujêtych w mniej wiêcej spoist¹ narracjê dla potrzeb m³odego paùstwa japoùskiego.

Proces tej selekcji odby³ siê u schy³ku VII wieku i w jego rezultacie powsta³y dwa dzie³a o cechach historiozoficznych. Pierwsze z nich to Kojiki (Zapis spraw dawnych) ukoùczone w 712 roku, drugie zaœ - Nihongi (lub Nihonshoki - Kronika japoùska) oddane cesarzowi w roku 720. W Nihongi wiêkszy nacisk po³o¿ona na "bohaterskoœÌ" opisu, w przeciwieùstwie do narracji Kojiki, gdzie bardzo wiele miejsca zajmuj¹ skomplikowane genealogie bogów i cesarzy.


Oba te dzieÂła wchodzÂą do kanonu tzw. "ÂświĂŞtych ksiÂąg" shintĂ´ i stanowiÂą niezwykle obszerne ÂźrĂłdÂło wiadomoÂści o wczesnej Japonii. Celem ich powstania byÂło nadanie wÂładzy cesarskiej boskiego autorytetu i podporzÂądkowanie narodu panujÂącej dynastii na zasadzie niebiaĂąskiego posÂłannictwa. MiaÂły byĂŚ religijnym uzasadnieniem politycznych ambicji Ăłwczesnych wÂładcĂłw i dlatego tyle miejsca poÂświĂŞcono w nich boskim genealogiom cesarzy, opisĂłw ich sukcesĂłw i wspaniaÂłych czynĂłw oraz czci, jakiej doznawali i bĂŞdÂą doznawaĂŚ po wieczne czasy z boskiego nakazu.

Prymitywne wierzenia pierwotnego spo³eczeùstwa, których cechami by³y kult natury i kult przodków, umiejêtnie pokierowane przekszta³ci³y siê w kult cesarza. Te przejawy shintô przetrwa³y z ró¿nym nasileniem czasy zalewu buddyzmu, czasy chaosu wywo³anego przez wojny domowe oraz czasy zupe³nego upadku w³adzy cesarskiej.

Bogowie

Niewiele waÂżnych imion z mitologii przetrwaÂło prĂłbĂŞ czasu. Oto waÂżniejsze z tych, ktĂłre siĂŞ ostaÂły:

Amaterasu - naczelne bóstwo panteonu shintoistycznego. Bogini zrodzona z lewego oka demiurga Izanagi i wyznaczona przez niego do panowania na Wysokiej Równinie Niebios. Imiê jej oznacza "œwiec¹ca na niebie"; jest ona uosobieniem s³oùca. Uwa¿a siê j¹ za bezpoœredni¹ protoplastkê rodu cesarskiego. Zes³a³a swojego prawnuka Ninigi na ziemiê do Japonii celem ustanowienia cesarstwa japoùskiego. G³ównym chramem Amaterasu jest Ise - jingu (prefektura Mie), gdzie jest czczona w "przybytku wewnêtrznym" (naiku). Symbolem bogini jest lustro.

Amenokoyane - bĂłg niebiaĂąski, ktĂłry towarzyszyÂł "niebiaĂąskiemu wnukowi" Ninigi w wyprawie na ziemiĂŞ. UwaÂżany za protoplastĂŞ rodu Fujiwara.

Amenominakanushi - jedno z trzech bĂłstw, ktĂłre wyÂłoniÂły siĂŞ jako pierwsze "w czasie, gdy powstawaÂły niebo i ziemia". Dwa pozostaÂłe to (wedÂług Kojiki) Takamimusubi i Kamimusubi. Amenominakanushi uwaÂżany jest przez niektĂłrych teologĂłw za "boga poczÂątku", centralne bĂłstwo panteonu.

Amenozume - bogini znana z wesoÂłego usposobienia. PoÂślubiona bogu Sarutahiko, daÂła poczÂątek rodowi mimĂłw. UwaÂżana jest za prekursorkĂŞ taĂącĂłw hieratycznych kagura. ÂŁÂączy siĂŞ ja czĂŞsto z kultami fallicznymi. W ikonografii bywa przedstawiana jako towarzyszka siedmiu bogĂłw szczĂŞÂścia.

Benten (Benzaiten) - bogini zaliczana do zespo³u siedmiu bogów szczêœcia. Opiekunka urody, bogactwa i muzyki. Uwa¿ana jest za córkê boga mórz. Jej wys³annikiem jest bia³y w¹¿.

Bishamon (Bishamonten) - jeden z siedmiu bogów szczêœcia. Opiekun bogactwa. Przejêty zosta³ z mitologii buddyjskiej, gdzie wystêpuje jako stra¿nik pó³nocny Waiœrawana. Przedstawiany jest w zbroi i w he³mie. W jednej rêce trzyma dzidê, w drugiej z³ot¹ pagodê.

Daikoku - jeden z siedmiu bogów szczêœcia. Jego specjalnoœci¹ jest pomna¿anie bogactwa tych, którzy oddaj¹ mu czeœÌ. Wyobra¿any jest jako mê¿czyzna siedz¹cy na dwóch workach z ry¿em i z jednym workiem zarzuconym na plecy. W prawej d³oni trzyma "m³otek szczêœcia", palce lewej ma zaœ u³o¿one w figê, co jest symbolem aktu p³ciowego. Jego wys³annikiem jest bia³y szczur.

Daruma - indyjski mnich uwaÂżany za prekursora zen. Legenda mĂłwi, Âże przybyÂł z Indii do Chin w V lub VI w. Nie wszyscy badacze uznajÂą go jednak za postaĂŚ historycznÂą. Figurki wyobraÂżajÂące DarumĂŞ uwaÂżane sÂą za talizman przynoszÂący szczĂŞÂście.

Ebisu - jeden z siedmiu bogĂłw szczĂŞÂścia. Opiekun kupcĂłw, rybakĂłw i rolnikĂłw. WedÂług niektĂłrych podaĂą jest on nieudanym dzieckiem pary demiurgĂłw spÂławionym przez niezadowolonych rodzicĂłw w koszyku na morze. Przedstawiany jest jako rozeÂśmiany czÂłowieczek z wĂŞdkÂą w rĂŞce i rybÂą pod pachÂą.

Fukurokuju - jeden z siedmiu bogĂłw szczĂŞÂścia. Opiekun bogactwa i dÂługowiecznoÂści. Przedstawiany jest jako osobnik z nienaturalnie wydÂłuÂżonÂą czaszkÂą, w rĂŞce trzyma laskĂŞ i zwoje tekstĂłw. Jego wysÂłannikiem jest biaÂły Âżuraw.

Hachiman - bóg wojny. Bardzo popularne w Japonii bóstwo, uto¿samiane z cesarzem Ôjinem, który wed³ug "¶wiêtych ksi±g" panowa³ w latach 201 - 310.

Hotei - zwany tak¿e "œmiej¹cym siê Budd¹", jeden z siedmiu bogów szczêœcia. Patron artystów, rzemieœlników, kupców i gejsz. Przedstawiany pod postaci¹ grubego, œmiej¹cego siê mnicha z workiem wype³nionym przeró¿nymi skarbami.

Inari - jedno z najpopularniejszych w Japonii bĂłstw, "obradzajÂące ryÂżem". Pod tym imieniem czczone sÂą na terenie caÂłego kraju lokalne bĂłstwa rolnicze. Chramy i kapliczki Inari charakteryzujÂą siĂŞ wystĂŞpujÂącymi w nich postaciami lisĂłw, ktĂłre uwaÂżane sÂą za wysÂłannikĂłw Inari.

Izanagi i Izanami - para demiurgĂłw, ktĂłra zrodziÂła wyspy japoĂąskie a nastĂŞpnie licznych bogĂłw. Izanami umarÂła przy porodzie boga ognia, odeszÂła do kraju ciemnoÂści, gdzie odszukaÂł jÂą Izanagi. Nie udaÂło mu siĂŞ jednak zabraĂŚ jej z powrotem do krainy Âżywych. Po powrocie z krainy umarÂłych powoÂłaÂł do Âżycia boginiĂŞ Amaterasu, bogĂłw Susanoo i Tsukiyomi oraz wiele innych bĂłstw.

Jimmu–tenno - cesarz uwa¿any za pierwszego ziemskiego w³adcê Japonii. Syn Hikonasatakeugayafukiaezu i Tamayori. Jego imiê to Kamuyamatoiwarehiko. Nihongi podaje, ¿e w 667r p.n.e. wyruszy³ z Kyushu na podbój centralnej Japonii. Po kilku latach akcji pacyfistycznej za³o¿y³ stolicê w Kashiharze i w 660r p.n.e. przyj±³ tam tytu³ cesarza.

Jizô–bosatsu - bodhisattwa buddyjski spopularyzowany jako opiekun dzieci, podró¿nych, ciê¿arnych kobiet oraz ludzi znajduj±cych siê w niebezpieczeñstwie. W okolicach rolniczych uwa¿any za bóstwo opiekuj±ce siê plonami. Na wsiach identyfikowany bywa z lokalnymi bóstwami p³odno¶ci. Wyobra¿any jest jako mnich o ³agodnej twarzy. Przydro¿ne pos±gi Jizô niejednokrotnie ubierane s± w fartuszki, ¶liniaczki i czapeczki a przed nimi uk³ada siê piramidki z kamieni.

Jurôjin - jeden z siedmiu bogów szczêœcia, taoistyczny pustelnik uosabiaj¹cy d³ugowiecznoœÌ. Wyobra¿any bywa jako sêdziwy starzec z lask¹, do której przywi¹zany jest zwój. Czasem towarzyszy mu czarny jeleù, bêd¹cy symbolem d³ugowiecznoœci.

Kannon-bosatsu - buddyjski bodhisattwa Awalokiteœwara, spirytualny syn buddy Amidy. Do Japonii przyby³ z Chin, gdzie czczony jest pod ¿eùsk¹ postaci¹ Kuan Yßn - bogini mi³osierdzia. W Japonii na wizerunkach ma cechy mieszane - na jednych bardziej przypomina mê¿czyznê, na innych - kobietê. Uzasadnieniem tego faktu ma byÌ za³o¿enie, ¿e bodhisattwa stoi na takim stopniu doskona³oœci, na którym sprawy p³ci nie maj¹ znaczenia. Kannon ma byÌ opiekunk¹ wszystkich ludzi potrzebuj¹cych pomocy, zw³aszcza chorych, s³abych, ubogich oraz matek w ci¹¿y. Wskazuje drogê do wyzwolenia i aby skutecznie wype³niaÌ swoj¹ misjê potrafi przybieraÌ trzydzieœci trzy ró¿ne osobowoœci. Do najczêœciej spotykanych wyobra¿eù nale¿¹: Shô - Kannon, Juichimen - Kannon (Kannon o Jedenastu Twarzach) oraz Senju - Kannon (Tysi¹corêka Kannon).

Kappy - ziemno-wodne stworzenia, niewielkiego wzrostu (oko³o metra), na plecach posiadaj¹ ¿ó³wie skorupy a na g³owach wg³êbienie, w którym znajduje siê p³yn umo¿liwiaj¹cy im przebywanie pod wod¹. Ich twarze s¹ po³¹czeniem pyszczków ma³py i kota. Rêce i nogi wygl¹daj¹ jak ¿abie, zakoùczone s¹ pazurami. Kappy s¹ z³oœliwe i lubi¹ porywaÌ ludzi w g³êbiny.
Ningyo - syreny p³acz¹ce per³ami. Stworzenia ziemno - wodne, ¿yczliwe ludziom. Zjedzenie miêsa Ningyo ma zapewniaÌ wieczn¹ m³odoœÌ.

Ninigi - prawnuk bogini Amaterasu zesÂłany przez niÂą na ziemiĂŞ w celu przejĂŞcia wÂładzy w Japonii. ZstÂąpiÂł z Wysokiej RĂłwniny Niebios na gĂłrĂŞ Takachiho na Kyushu.

Okame - postaÌ czczona jako "bogini wielorakiego szczêœcia". Opiekunka m³odych ma³¿eùstw i kobiet w ci¹¿y, ale pomocna te¿ w innych sytuacjach ¿yciowych. Wyobra¿ana jako osoba o bia³ej twarzy zwê¿aj¹cej siê w skroniach, z wydêtymi policzkami, drobnymi ustami i w¹skimi oczami. Jej wizerunki sprzedawane s¹ jako talizmany przynosz¹ce szczêœcie.

Ôkuninushi - wed³ug licznych zapisów w "¶wiêtych ksiêgach" syn lub potomek w dalszym pokoleniu Susanoo. Rz±dzi³ w prowincji Izumo do czasu zej¶cia na ziemiê Ninigi, któremu dobrowolnie odda³ w³adzê.

Oni - diab³y. Najczêœciej spotykan¹ odmian¹ s¹ pó³nagie osobniki z rogami na g³owie. Maj¹ szerokie paszcze i spiczaste uszy. W rêkach maja wid³y, czasem "m³otek szczêœcia". Ich charaktery bywaj¹ bardzo ró¿ne - od krwio¿erczych po ³agodne i œmieszne.

Sannyoshin - ÂżeĂąskie bĂłstwa morskie: Tagiri, Tagitsu, Ichikishima. Rzadko wystĂŞpujÂą pojedynczo. Zazwyczaj czczone pod wspĂłlnym imieniem Sannyoshin. Liczne chramy budowane sÂą zazwyczaj nad morzem, zwÂłaszcza w rejonie Morza WewnĂŞtrznego. Ichikishima bywa utoÂżsamiana z Benten.

Sarutahiko - bóg o czerwonej twarzy, przeraŸliwie d³ugiem nosie i oczami jak lustra. Ma³¿onek bogini Amenozume. Czczony czêsto w chramach Inari.

Senninowie - nieÂśmiertelni mĂŞdrcy posiadajÂący nadprzyrodzone moce.

Shichi-fukujin - siedmiu bogów szczêœcia. Synkretyczny zespó³, w sk³ad którego wchodz¹: Benten, Daikoku, Bishamon, Ebisu, Fukurokuju, Hotei i Jurôjin. Ich wizerunki uwa¿ane s¹ za talizmany zapewniaj¹ce powodzenie w ¿yciu.

Sukunabikona - bóstwo niewielkiego wzrostu, zaprzyja¼nione z Ôkuninushim. Opiekun lekarzy, zielarzy i farmaceutów. Wskazuje ludziom lecznicze w³a¶ciwo¶ci gor±cych ¼róde³, specjalizuje siê w wynajdywaniu ró¿nych leków. Najczê¶ciej czczony w chramach Ôkuninushiego.

Sumiyoshi-sama - zbiorowe imiĂŞ trzech bĂłstw (Uwatsutsunoo, Nakatsutsunoo, Sokotsutsunoo) zrodzonych przez Izanagiego w czasie jego ablucji po ucieczce z Krainy CiemnoÂści. BĂłstwa morskie, ich kult jest szczegĂłlnie silny wzdÂłuÂż wybrzeÂży Morza WewnĂŞtrznego.

Susanoo - bóg wiatru i burzy zrodzony z nosa Izanagiego; dziki z wygl±du i charakteru. Za obra¿enie bogini Amaterasu skazany zosta³ na banicjê z Wysokiej Równiny Niebios i zszed³ na ziemiê w Izumo. Zabi³ o¶miog³owego potwora i ocali³ ¿ycie piêknej Kushiinadzie, z któr± siê o¿eni³. Mieli syna – Ôkuninushiego. Przekaza³ mu w³adzê nad rejonem Izumo a sam siê usun±³. Czczony jest na terenie ca³ej Japonii, czêsto jako bóstwo morza.

Tamayori - cĂłrka wÂładcy oceanĂłw, matka Jimmu - tennĂ´.

Tengu - dÂługonose gobliny popularne w folklorze. SÂą mÂściwe i krwioÂżercze, chĂŞtnie mieszajÂą siĂŞ w sprawy ludzi i popierajÂą rozlew krwi. PotrafiÂą unosiĂŚ siĂŞ w powietrzu i stawaĂŚ siĂŞ niewidzialnymi.

Tenjin - Sugawara Michizane, erudyta z IX w., czczony jako bĂłg nauki, poezji i kaligrafii.

Tenniny (tennyo) - istoty niebiaĂąskie pÂłci ÂżeĂąskiej przejĂŞte z folkloru hinduistycznego. Opiekunki artystĂłw. WyobraÂżane sÂą jako zwiewne postacie unoszÂące siĂŞ w powietrzu i rozsiewajÂące kwiaty.

Toyouke - bogini obfitego po¿ywienia. Wystêpuje pod wieloma imionami (Ukemochi, Ukanomitama, Ôketsuhime, Wakamusubi i inne). Bywa uto¿samiana z Inari.

Tsukiyomi - bĂłg ksiĂŞÂżyca zrodzony z prawego oka Izanagiego. NaraziÂł siĂŞ siostrze Amaterasu i zostaÂł przez niÂą wygnany, dlatego sÂłoĂące i ksiĂŞÂżyc nie spotykajÂą siĂŞ na niebie.

Yamatotakeru - legendarny bohater narodowy, syn legendarnego cesarza Keikô. Walczy³ z barbarzyñcami na wschodzie (Kantô) i na po³udniu (Kyushu). Dokona³ wielu wspania³ych czynów; po¶wiêcone mu chramy nosz± nazwê Ôtori.


Widzicie ile Kishi wyci¹gn¹³ Imion z Shintoizmu ? xD

ÂźrĂłdÂło ? - http://dhost.info/myth